Często, znajomi po wakacjach na jachcie mówią, że w przyszłym roku też chcieliby wypożyczyć żaglówkę i popłynąć z rodziną, ale przecież nie mają “prawa jazdy” na jacht! Co zrobić w takiej sytuacji? Czy można wynająć jacht i ruszyć w rejs bez posiadania specjalistycznych uprawnień?

Czy można pływać jachtem żaglowym bez uprawnień?

W czasach, kiedy ja zdawałem egzamin na patent żeglarza jachtowego, nie było nawet mowy o tym, aby ktoś bez odpowiednich uprawnień wypłynął samodzielnie na wodne szlaki!

Posiadając Kartę Pływacką, ewentualnie mogłem wynająć niewielkiego “Maczka” (2,9 długości i 5m żagla), który też już był balansowaniem na granicy dopuszczalnych przepisów.

Na szczęście, czy jak w wielu przypadkach, niestety, na nieszczęście, w 2010 roku nastąpiła liberalizacja przepisów i możliwe stało się prowadzenie większego jachtu żaglowego, bez konieczności posiadania uprawnień.

Przepisy dotyczące wydawania patentów regulowane są przez Ustawę z 21 grudnia 2000 roku o żegludze śródlądowej oraz Rozporządzenie Ministra Sportu i Turystyki z 9 kwietnia 2013 roku w sprawie uprawiania turystyki wodnej.

Według obowiązujących przepisów, prowadzenie jachtu żaglowego o długości kadłuba do 7,5 m nie wymaga uprawnień. W praktyce, oznacza to, że nie potrzebujemy posiadać specjalistycznych uprawnień do prowadzenia większości żaglowych jachtów dostępnych w mazurskich czarterowniach. Należy jednak pamiętać, że nawet jeżeli nie mamy uprawnień, powinniśmy znać przepisy obowiązujące na szlaku i potrafić samodzielnie manewrować jachtem.

Bez posiadania uprawnień możemy także pływać na dużo większych jednostkach, ale tylko jako załoga.

Patent żeglarski, czyli prawo jazdy na żaglówkę

Z własnego doświadczenia wiem, że apetyt rośnie w miarę jedzenia i szybko zapragniemy popływać czymś większym, niż tylko 7,5 m.

Małe żaglówki, zwłaszcza otwarte, dają dużo frajdy, ale jeżeli zechcemy popłynąć w dłuższy rejs z rodziną czy przyjaciółmi, dobrze jest mieć możliwość wynajęcia znacznie większej, bardziej komfortowej jednostki. Szybko też przyjdzie chęć na spróbowanie swoich sił na morzu.

Patent Żeglarza Jachtowego – pierwszy stopień wtajemniczenia

Chcąc zdobyć Patent Żeglarza Jachtowego, czyli pierwszy, podstawowy stopień żeglarskich uprawnień musisz ukończyć 14 rok życia i zdać egzamin z wiedzy i umiejętności żeglarskich określonych w ustawie.

Co ciekawe, przystępując do tego egzaminu, nie musisz mieć ukończonego kursu! Jeżeli uważasz, że samodzielnie zdobyta wiedza i doświadczenie są na tyle bogate, że nie potrzebujesz wsparcia specjalistycznym kursem, możesz zapisać się bezpośrednio na egzamin. Możesz to zrobić za pośrednictwem strony internetowej Polskiego Związku Żeglarskiego.

Oczywiście, rekomenduję ukończenie kursu, który najlepiej przygotuje do egzaminu. Zarówno teoretycznego, jak i praktycznego. Zwłaszcza, że zakres wiedzy potrzebnej do zdania egzaminu jest dosyć obszerny.

Sam egzamin składa się z dwóch części, teoretycznej i praktycznej. Część teoretyczna ma formę pisemną i składa się z testu jednokrotnego wyboru. Test zawiera 75 pytań i na jego rozwiązanie jest 90 minut. Pozytywny wynik tej części egzaminu zapewnia uzyskanie 65 prawidłowych odpowiedzi.

Część praktyczna egzaminu obejmuje wykonanie wybranych przez komisję manewrów, określonych indywidualnie dla każdego zdającego. Za pozytywny wynik egzaminu praktycznego uważa się prawidłowe wykonanie wszystkich zadań wskazanych przez egzaminatora. W trakcie części praktycznej dopuszcza się jednokrotne powtórzenie źle wykonanego elementu egzaminu.

A co po zdanym egzaminie? Po zdanym egzaminie, oczywiście musi być świętowanie!

A tak poważnie, posiadacz Patentu Żeglarza Jachtowego uprawniony jest do prowadzenia jachtów żaglowych, które mogą być wyposażone w pomocniczy napęd mechaniczny:

  • po wodach śródlądowych,
  • o długości kadłuba do 12 m, po morskich wodach wewnętrznych oraz pozostałych wodach morskich w strefie do 2 Mm od brzegu, w porze dziennej.

Oznacza to, że dostępny staje się każdy jacht żaglowy dostępny w czarterze na szlaku WJM. Możesz też bez problemu wyskoczyć na dzienną wycieczkę po Zatoce Gdańskiej.

Wiem, z każdym kolejnym rejsem, rośnie apetyt na dalszą wyprawę…

Patent Jachtowego Sternika Morskiego

Do zdobycia kolejnych, wyższych uprawnień jachtowych musimy być już pełnoletni. Zanim przystąpimy do egzaminu, poza ukończonym wiekiem 18 lat, musimy odbyć przynajmniej 2 rejsy po wodach morskich w łącznym czasie minimum 200 godzin żeglugi. Przystępując do egzaminu na patent Sternika Morskiego, również nie musimy mieć ukończonego kursu, ale musimy przedstawić dokumenty, potwierdzające odbycie rejsów stażowych.

Tu także egzamin składa się z dwóch części. Część teoretyczna ma formę pisemną i składa się z testu jednokrotnego wyboru /75 pytań/ oraz zadania nawigacyjnego. Na rozwiązanie całości jest 120 minut.  Pozytywny wynik tej części egzaminu zapewnia 65 prawidłowych odpowiedzi oraz prawidłowo rozwiązane zadanie nawigacyjne.

Egzamin praktyczny, podobnie jak w przypadku egzaminu na patent żeglarza, polega na prawidłowym wykonaniu zadanych przez komisję manewrów, określonych indywidualnie dla każdego zdającego.

Po zdobyciu Patentu Jachtowego Sternika Morskiego, morza stają dla nas otworem!

Osoba posiadająca patent jachtowego sternika morskiego jest uprawniona do prowadzenia jachtów żaglowych, które mogą być wyposażone w pomocniczy napęd mechaniczny:

  • po wodach śródlądowych,
  • o długości kadłuba do 18 m po wodach morskich.

Możemy ruszać na Bornholm, do Szwecji. Bez obaw możemy podróżować po Adriatyku, czy Wyspach Kanaryjskich.

Patent Kapitana Jachtowego – najwyższe wtajemniczenie

Jeżeli prowadząc 18-metrowy jacht nadal czujesz się ograniczony, możesz postarać się o uzyskanie Patentu Kapitana Jachtowego. Posiadając ten “papier”, możemy pływać po wszystkich morzach i oceanach, jachtami bez ograniczeń długości. Chcąc zdobyć te uprawnienia, nie musimy uczestniczyć w kursie, a co więcej, nie musimy zdawać egzaminów! Wydaje się proste.

Osoba, chcąca zdobyć Patent Kapitana Jachtowego musi:

  • posiadać patent jachtowego sternika morskiego,
  • po uzyskaniu patentu jachtowego sternika morskiego odbyć co najmniej sześć rejsów po wodach morskich w łącznym czasie co najmniej 1200 godzin żeglugi, w tym co najmniej 400 godzin samodzielnego prowadzenia jachtu o długości kadłuba powyżej 7,5 m, oraz odbyć co najmniej jeden rejs powyżej 100 godzin żeglugi na jachcie o długości kadłuba powyżej 20 m oraz jeden rejs powyżej 100 godzin żeglugi po wodach pływowych z zawinięciem do co najmniej dwóch portów pływowych.

Już nie brzmi tak łatwo, ale dla chcącego nic trudnego, zwłaszcza, że podbój mórz i oceanów to sama przyjemność i marzenie wielu szczurów lądowych.

Motorowodniak żeglarzem

Mamy tyle żeglugowych akwenów, że wystarczy miejsca i dla żeglarzy i dla motorowodniaków.

Możliwe jest zdobycie Patentu Jachtowego Sternika Morskiego lub Kapitana Jachtowego na podstawie posiadanego już patentu motorowodnego.

Posiadacz Patentu Motorowodnego Sternika Morskiego może złożyć wniosek o wydanie Patentu Jachtowego Sternika Morskiego, a Kapitan Motorowodny może wystąpić o wydanie Patentu Kapitana Jachtowego. Jest jednak  jeden podstawowy warunek do spełnienia: motorowodniak starający się o wydanie uprawnień żeglarskich, musi już posiadać co najmniej Patent Żeglarza Jachtowego!

Na rozpoczęcie przygody pod żaglami nigdy nie jest za późno. Nie trzeba także czekać na ukończenie wieku 14 lat, aby ruszyć na wodę i pożeglować.

Więcej informacji na temat jachtowych uprawnień można znaleźć na stronie Polskiego Związku Żeglarskiego, w zakładce “Dla Klientów” – “Patenty” (https://pya.org.pl/polski-zwiazek-zeglarski/page/patenty/). Tu znajdziesz wszystkie wymagania, dotyczące przystąpienia do egzaminów, zapiszesz się na egzamin i znajdziesz wszystkie niezbędne dokumenty.

Powodzenia na egzaminach i stopy wody pod kilem!

Opracował Arek Rejs na podstawie materiałów PZŻ. Zdjęcia archiwum własne.